π Δ ªπ ÀΔπ ª π TMHMA NH π ø ø ƒ Δ ƒπ ø π ƒ ƒ ªª Δø ø π π π π À ƒπ È ÛÎ Ï ÙË ÏÏËÓÈÎ ÏÒÛÛ (ˆ appleúòùë /ÌËÙÚÈÎ,  ÙÂÚË /Í ÓË ) ƒ ƒ ªª Àªº I º øƒπ 4, 5 Î È 6 ÂappleÙÂÌ Ú Ô 2009
E πδƒ π Δ ªO π πδƒo Úfi ÚÔ : ΔÔÌapple Ë ËÌ ÙÚÈÔ OÌfiÙÈÌÔ ıëáëù, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË ª ÏË: Ì Ó ÎË ªÈ ÏË, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ Ú ÙË πôú Ó Ô ÕÓÓ, Ó. Î ıëá ÙÚÈ Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÙÚ ÏÔÁ ÚÔ Δ Ó, Ó. Î ıëá ÙÚÈ Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ı Ó Ì ÚÔ Ë Ù ÚÔ, Âapple Î. Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÙÈÎ ª ΠÔÓ ÏË ÂÒÚÁÈÔ, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ πˆ ÓÓ ÓˆÓ Ô ÙÛÔÁÈ ÓÓË ËÌ ÙÚË, Âapple Î. Î ıëáëù ºÈÏÔÛÔÊÈÎ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË ª ÙÛ ÁÁÔ Ú Ï, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ı Ó ª ÙÛË appleôï ˆÓ, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÂÛÛ Ï ªappleÂÚÂÚ ÙÚÔ, Û Ì Ô ÏÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ Î ı Ó ÛÈÔ, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ı Ó Ù Ó ÒÛÙ, Ó. Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÙÈÎ ª ΠÔÓ apple ÔÁÈ ÓÓ ÎË ÈÎfiÏ Ô, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ Ú ÙË Ô ÏÈÒÙË ª ÌË, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÙÈÎ ª ΠÔÓ ΔÛÈ Î ÏÔ ÈÒÚÁÔ, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË Ã Ù Ëapple Ó ÁÈˆÙ Ë ÕÓÓ, Âapple Î. Î ıëá ÙÚÈ Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ Frederick appleúô à ٠ËÛ Ë ˆÊÚfiÓË, Î ıëáëù Δ, ÓÂappleÈÛÙ ÌÈÔ ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË Oƒ øδπ πδƒo Úfi ÚÔ ÒÛÙ. Ù Ó Ú ÌÌ Ù ÕÓÓ μ Î ÏË Δ Ì ÕÓÓ Ã Ù Ëapple Ó ÁÈˆÙ Ë ª ÏË Ó ÛÙ Û Ù ÌÔ ΔÚÈ ÓÙ Ê ÏÏÔ ˆÙfiappleÔ ÏÔ Ú ÌÌ Ù ŒÊË ÒÙË ÔÍ ΔÚ ÓÔ ËÌ ÙÚË Ã Û Ó Ë Ï ÓË apple ˆ ÓÓÔ ÙÂÊ Ó ΔÛ ÎÈÚÔappleÔ ÏÔ 4 π Δ ªπ ÀΔπ ª π π ø π à ÓÂÏÏËÓÈÔ Ó ÚÈÔ π Δ ªπ ÀΔπ ª π π ø π à ÓÂÏÏËÓÈÔ Ó ÚÈÔ 5
π OY A 1 π OY A 2 19.40-20.00 Δ ÓÈÎ ÙÔ Ú Ì ÙÔ Î È È ÛÎ Ï ÙË ÁÏÒÛÛ : ÔÏÔÁÈÎ Î È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔappleÔÏÈÙÈÛÌÈÎ È ÛÙ ÛË. X Û appleë, π. μ Ì Î Ô ÙÔ, 5 ÂappleÙÂÌ Ú Ô 2009 flú ıô Û 2 ÂÏÏËÓÈÎ ÁÏÒÛÛ ˆ  ÙÂÚË (Í ÓË) ıâì ÙÈÎ : È ÎÙÈÎfi ÏÈÎfi/  ÌÂıÔ ÔÏÔÁÈÎ appleúôûâáá - ÛÂÈ ÚÔ Ú Ô:. πôú Ó Ô, Δ. ÏÔÁ ÚÔ 9.00-9.30 ψÛÛÈÎ appleôèîèï ÛÙË È ÛÎ Ï ÙË ÂÏÏËÓÈÎ ˆ  ÙÂÚË / Í ÓË ÁÏÒÛÛ : Ô ÙÔÓÈÛÌfi ÙˆÓ appleúôapple ÚÔÍ ÔÓˆÓ Ô ÂÙ ÚˆÓ. apple ÓÔ, μ. È ÓÓ Î 9.30-9.50 ªÂÙ Î ÓËÛË ÙÔ ÙfiÓÔ ÛÙ appleúôapple ÚÔÍ ÙÔÓ Âapple ıâù : È ÛÎ - Ï Û ÏÏfiÁψÛÛÔ μ. ÁÈÔ, π. ÚËÁÔÚ Ô,. πôú Ó Ô 9.50-10.10 ªÂÙ Î ÓËÛË ÙÔ ÙfiÓÔ ÛÙ appleúôapple ÚÔÍ ÙÔÓ Ô ÛÈ ÛÙÈÎ : È - ÛÎ Ï Û ÏÏfiÁψÛÛÔ. Ô Ù,. ÈÎÔÏÔappleÔ ÏÔ 10.10-10.30 ÎÏ ÛË ÙÔ apple ıëùèîô ÔÚ ÛÙÔ ÛÙË ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎ ÁÏÒÛÛ : È ÎÙÈÎ appleúôù ÛÂÈ. Ù ÏÈÔ, ª. ÁÎ,. πôú Ó Ô 10.30-10.45 apple ıëùèîfi apple Ú Ù ÙÈÎfi ÛÙËÓ ÎÔÈÓ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎ : È ÛÎ - Ï Û ÏÏfiÁψÛÛÔ Ã. ÙÛÔ,. πôú Ó Ô 20.00-20.20 ÔÈÓˆÓÈÎÔ apple Ú ÁÔÓÙ appleô ÂappleËÚÂ Ô Ó ÙË È ÛÎ Ï ÙË ÂÏ- ÏËÓÈÎ Û ÓËappleÈ ÁˆÁ fiappleô ÊÔÈÙÔ Ó ÌÈÎÚÔ ÌÔ ÛÔ ÏÌ ÓÔÈ. ΔÛÈÔ ÌË,. ÔÏÈÎ Ô 20.20-20.40 È Ê ÏÈÎ È ÊÔÚ ÛÙÈ ÛÙ ÛÂÈ Î È ÛÙÚ ÙËÁÈÎ Ó ÁÓˆÛË ÙˆÓ Ì ıëùòó ÙÔ ËÌÔÙÈÎÔ ÔÏ Ô. Ú,. ªappleÔ Ófi,. ÌÔÁÏÔ, Ã. ÔÛÛ ÎË μμ Δ 5 Δ ªμƒπ À 2009 20.40-21.00 ÙËÛË Â appleóô μμ Δ 5 Δ ªμƒπ À 2009 10.45-11.30 È ÏÂÈÌÌ - Ê 11.30-14.00 apple ÛËÌË Ó ÚÍË ÂÌ ÙÈÎ : È ÎÙÈÎfi ÏÈÎfi/  ÌÂıÔ ÔÏÔÁÈÎ appleúôûâáá ÛÂÈ ÚÔ Ú Ô:. ª ÙÛ ÁÁÔ Ú -. Î 17.00-17.20 È ÛÎ Ï ÙˆÓ È ÈˆÙÈÛÌÒÓ Û ÌË ÂÏÏËÓfiʈÓÔ ÊÔÈÙËÙ S. Berikashvili, π. Lobzhanidze 17.20-17.40 È ÛÎ Ï ÙÔ ÁÚ appleùô ÏfiÁÔ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓfiÁψÛÛË ÂÎapple  ÛË ÙË È ÛappleÔÚ : applefi ÙËÓ ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÈ Î ÈÎ ÓfiÙËÙ ÛÙÈ appleú ÎÙÈÎ ÁÚ ÌÌ ÙÈÛÌÔ 20 π Δ ªπ ÀΔπ ª π Δª ª π ø ø ÓÂÏÏ ÓÈÔ Ó ÚÈÔ π Δ ªπ ÀΔπ ª π Δª ª π ø ø ÓÂÏÏ ÓÈÔ Ó ÚÈÔ 21
π OY A 2 π OY A 3. Ú Û Ô, º. ΔÂÓÙÔÏÔ ÚË 17.40-18.00 ÃÚ ÛË ÛÙÚ ÙËÁÈÎÒÓ applefi ÏÏfiÁψÛÛÔ Ì ıëù ÙÔ ËÌÔ- ÙÈÎÔ Î Ù ÙËÓ Ó ÁÓˆÛË ÎÂÈÌ ÓˆÓ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎ ÁÏÒÛÛ. ª ÛÙÚÔı Ó ÛË,. ÂÏ ÚË,. Ú 18.00-18.20  ÌÂıÔ ÔÏÔÁÈÎ appleúôûâáá ÛÂÈ ÛÙË È ÛÎ Ï ÙË ÂÏÏËÓÈ- Î ˆ  ÙÂÚË /Í ÓË ÁÏÒÛÛ : ÌÈ appleúfiù ÛË È ÛÎ Ï. Û Ô ÙÔ, 5 ÂappleÙÂÌ Ú Ô 2009 18.20-18.40 ÙËÛË 18.40-19.20 È ÏÂÈÌÌ flú ıô Û 3 ÏÒÛÛ Î È Ù ÓÔÏÔÁ ıâì ÙÈÎ :  Ù ÓÔÏÔÁ  ÛÙË ÁψÛÛÈÎ È ÛÎ Ï ÚÔ Ú Ô:. ª ÙÛ ÁÁÔ Ú -. Ô ÙÛÔÁÈ ÓÓË 9.00-9.30 È Ó Â Ù ÓÔÏÔÁ  ÛÙË ÁψÛÛÈÎ È ÛÎ Ï. ª ÚÔÁfiÓ ÙÔ,. ªapple Ú ÎÙ ÚË,. ÚÂÌÌ, π. È ÎÔ 9.30-9.50 È ÛÎ Ï ÙË ÏÏËÓÈÎ Ì Ûˆ Û ÛÙËÌ ÙˆÓ ÙfiÌ ÙË ÂappleÂÍÂÚÁ Û Ê ÛÈÎÒÓ ÁψÛÛÒÓ. º ÛÙ, μ. ºÔ ÊË μμ Δ 5 Δ ªμƒπ À 2009 ÚÔ Ú Ô:. ª ÙÛË -. ªappleÂÓ ÎÔ 19.20-19.40 È ÛÎ Ï ÙË ÏÏËÓÈÎ ÁÏÒÛÛ ÛÙ ªÂÈÔÓÔÙÈÎ Û ÔÏ ÙË Ú ÎË. ÂappleÈÎÔÈÓˆÓÈ Î Ì ıô Ô È ÛÎ Ï Û ÌÊˆÓ Ì ÙÔ appleúfiáú ÌÌ ÂÎapple  ÛË ÌÔ ÛÔ ÏÌ ÓÔapple ˆÓ, È appleè- ÛÙÒÛÂÈ Î È appleúôù ÛÂÈ ÁÈ Âapple ÎÙ ÛË ÙË ÌÂıfi Ô ÌÂ Ú ÛÙË- ÚÈfiÙËÙ ÂappleÈÎÂÓÙÚˆÌ Ó ÛÙ Î ÓÙÚ ÂÓ È Ê ÚÔÓÙÔ ÙˆÓ Ì ıë- ÙÒÓ ª. ƒ ÏÏÔ, Δ. ƒ ÏÏÔ 19.40-20.00 È ÛÎ Ï ÙˆÓ Âapple ÁÁÂÏÌ ÙÈÎÒÓ Ô ÛÈ ÛÙÈÎÒÓ Û -, -Ù Ë, -ÈÎÔ Û ÏÏÔ appleô Ì ıëù ÙË ÂÏÏËÓÈÎ ª. Δ ÛÈÔ Ë, Ã. ÏÂÍÈ Ô,. ˆÓÛÙ ÓÙÈÓ Ô 20.00-20.20 ÎÂÈÌÂÓÈÎfi ÁÚ appleùfi ÏfiÁÔ Î È Ù È È ÙÂÚ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ ÙÔ ÁÚ appleùô ÏfiÁÔ ÙˆÓ ÏÏfiÁψÛÛˆÓ Ì ıëùòó ËÏÈÎ 6-12 ÂÙÒÓ. Ô ÓË 20.20-20.40 ËÙ Ì Ù È ÛÎ Ï ÙË ÂÏÏËÓÈÎ ÁÏÒÛÛ Û ÙÛÈÁÁ Ófiapple È- Â. applefi ÂÈ Î È ı ÛÂÈ ÂÎapple È Â ÙÈÎÒÓ Î È Ì ıëùòó ÁÈ È ÎÙÈ- Î ÂÁ ÂÈÚ È ÂÓÈÛ ÙÈÎ È ÛÎ Ï ÛÙÔ appleï ÛÈÔ appleúôáú ÌÌ - ÙÔ ÁÈ ÙËÓ ÓÙ ÍË ÙÛÈÁÁ ÓÔapple ˆÓ ÛÙÔ Û ÔÏ Ô. ªappleÂÓ ÎÔ, ª. Ú È,. ª ÙÛË 20.40-21.00 ÙËÛË Â appleóô 9.50-10.10 È È Ì ÂÈ ÈÎ Ì ıëûè Î ÛÎÔÏ Â : Ó Ó ÛË ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ apple Ú Ì ÙÚˆÓ Ó ÊÔÚÈÎ Ì ÙËÓ apple Ú ÁˆÁ Î È ÂappleÂÍÂÚÁ Û ÙÔ ÁÚ appleùô ÏfiÁÔ ÛÙË ÌËÙÚÈÎ ÁÏÒÛÛ ÎÈ Ô ÚË Ù., Ï ÚÈ Ô Ó., ΔÛ ÎÈÚ Ô Ï. 10.10-10.30 Δ ÓÔÏÔÁ  WEB 3.0 Î È ÁψÛÛÈÎ È ÛÎ Ï. ªÈ appleúfiù ÛË Û ÓÂÚÁ ÙÈÎÔ ÂÚÁ ÏÂ Ô È ÛÎfiÓÙˆÓ. Ú Ó ÙË, ª. Ú ÎÔÏÙÛ Ô 10.30-10.45  Ù ÓÔÏÔÁ  ÛÙË È ÛÎ Ï ÙÔ ÁψÛÛÈÎÔ Ì ı Ì ÙÔ Ì Û applefi ÙÔ apple Ú Ì ıè ÃÚ. fi, ª. fi 10.45-11.30 È ÏÂÈÌÌ - Ê 11.30-14.00 apple ÛËÌË Ó ÚÍË ÂÌ ÙÈÎ :  ÌÂıÔ ÔÏÔÁÈÎ appleúôûâáá ÛÂÈ ÚÔ Ú Ô:. Ô ÙÛÔÁÈ ÓÓË -. ªÈ ÏË 10.45-11.30  ÌÂıÔ ÔÏÔÁÈÎ appleúôûâáá ÛÂÈ Î È Ó Â Ù ÓÔÏÔÁ  ÛÙË ÁψÛÛÈÎ È ÛÎ Ï ÙË ÂÏÏËÓÈÎ ÛÂ Ó appleè ÏÏÔ apple Î Ù ÁˆÁ. ª ÎÚÔÓ ÛÈÔ 17.00-17.20 EÏÏËÓÈÎ ÏÒÛÛ ÛÙËÓ ÂappleÔ ÙË ÔÈÓˆÓ ÙË ÏËÚÔÊÔ- Ú. Eapple Ú ÛË ÙË Ú ÛË ÙˆÓ Greeklish stin orthografiki μμ Δ 5 Δ ªμƒπ À 2009 22 π Δ ªπ ÀΔπ ª π Δª ª π ø ø ÓÂÏÏ ÓÈÔ Ó ÚÈÔ π Δ ªπ ÀΔπ ª π Δª ª π ø ø ÓÂÏÏ ÓÈÔ Ó ÚÈÔ 23
Γλωζζική ποικιλία ζηη διδαζκαλία ηηρ ελληνικήρ ωρ δεύηεπηρ/ξένηρ γλώζζαρ: ο ηονιζμόρ ηων πποπαποξύηονων οςδεηέπων Παναγιώηα Σπανού, Χπςζοβαλάνηη Γιάννακα & Άννα Ιοπδανίδος Παηδαγσγηθό Τκήκα Δεκνηηθήο Εθπαίδεπζεο, Παλεπηζηήκην Παηξώλ Abstract In proparoxytone nouns en -ν (for example απηνθίλεην) the shift of stress to the penultimate syllable (απηνθηλήηνπ) could be considered as an effect of the learned (Ancient Greek) declension and it is connected to the language use in formal contexts, although the unshifted form (απηνθίλεηνπ) belongs to the informal stylistic level, as it is reported in linguistic grammars of Modern Greek. The fact that the traditional normative school grammar does not describe functionally differentiated uses, complicate the choice of basic elements of morphological system of Modern Greek that should be taught, especially to non native speakers. The present work is a corpus-based study of the variation of the stress position in the proparoxytone nouns genitive case, for teaching purposes, including exercises for the three levels of Modern Greek language learning (elementary, intermediate and advanced). 1. Θεωρηηικό πλαίζιο Κάζε γιώζζα απνηειεί έλα ζύζηεκα ζπκβόισλ, έλαλ θώδηθα πνπ απνζθνπεί ζηελ εμππεξέηεζε ηεο επηθνηλσλίαο. Ο θώδηθαο απνηειείηαη από έλα πεξηνξηζκέλν αξηζκώλ ζηνηρείσλ ηα νπνία νη νκηιεηέο αλαγλσξίδνπλ απηόκαηα σο ζηνηρεία ηεο δηθήο ηνπο γιώζζαο, ρσξίο λα ζεκαίλεη όηη όινη νη νκηιεηέο ρξεζηκνπνηνύλ εμίζνπ όια ηα ζηνηρεία ηεο. Οη δηαθνξέο απηέο ζην εζσηεξηθό κίαο γιώζζαο αλαθέξνληαη σο «γισζζηθή πνηθηιία» θαη ηαμηλνκνύληαη ζπλήζσο ζε ηξία επίπεδα: γεσγξαθηθό, θνηλσληθό θαη πθνινγηθό. Καη ελώ απηή ε γισζζηθή πνηθηιία δε δεκηνπξγεί νπζηαζηηθά πξνβιήκαηα ζηνπο θπζηθνύο νκηιεηέο ηεο, αθνύ εμαηηίαο ηεο ππνρξεσηηθήο βαζηθήο εθπαίδεπζεο θαηέρεηαη από όινπο ηνπο πνιίηεο, ζηελ πεξίπησζε ηεο εθκάζεζεο ηεο δεύηεξεο ή μέλεο γιώζζαο ηα πξάγκαηα δηαθνξνπνηνύληαη. 1
Η «κεηξηθή ή πξώηε γιώζζα» είλαη ε πξώηε γιώζζα πνπ θαηαθηά ην άηνκν θπζηθά θαη αβίαζηα κέζα από ηελ επίδξαζε ηνπ πεξηβάιινληνο ζην νπνίν δεη θαη αλαπηύζζεηαη. Αληίζεηα, «δεύηεξε» ή «μέλε» γιώζζα είλαη ε γιώζζα πνπ θαηαθηά ην άηνκν κεηά ή θαη παξάιιεια κε ηε κεηξηθή ηνπ γιώζζα. Η νξηνζέηεζε αλάκεζά ζηνπο όξνπο «δεύηεξε» θαη «μέλε» γιώζζα είλαη αξθεηά δύζθνιε. Η ραξαθηεξηζηηθή δηαθνξά ηνπο είλαη, νπζηαζηηθά, ε ελίζρπζε από ην πεξηβάιινλ, ε νπνία απνηειεί πξνλόκην ηεο δεύηεξεο γιώζζαο: ε εθκάζεζε ηεο μέλεο γιώζζαο γίλεηαη ζηε ρώξα πξνέιεπζεο ηνπ δηδαζθόκελνπ, ελώ ε εθκάζεζε ηεο δεύηεξεο γιώζζαο γίλεηαη ζην πεξηβάιινλ όπνπ απηή ρξεζηκνπνηείηαη. Γηα απηόλ αθξηβώο ην ιόγν, ε απόθηεζε κίαο μέλεο γιώζζαο δηαξθεί πεξηζζόηεξν από ηελ απόθηεζε ηεο δεύηεξεο. Τν αξρηθό πξόβιεκα κε ην νπνίν βξίζθνληαη αληηκέησπνη νη δηδαζθόκελνη ηελ ειιεληθή σο δεύηεξε ή μέλε γιώζζα θαη ην νπνίν εκθαλίδεηαη ζε όια ηα επίπεδα ηεο γιώζζαο είλαη ε ζύζηαζή ηεο. Όπσο είλαη γλσζηό, ε θνηλή λενειιεληθή γιώζζα δηακνξθώζεθε από ηε ζύλζεζε δύν ξεπκάησλ: ηεο δεκνηηθήο, πνπ απνηειεί ηε βάζε ηεο θνηλήο λενειιεληθήο θαη ηεο θαζαξεύνπζαο, πνπ επέδξαζε ζπκπιεξσκαηηθά ζε όια ηα επίπεδα. Απηό ζεκαίλεη όηη θαηά ηε δηδαζθαιία ηεο ειιεληθήο σο δεύηεξεο ή μέλεο γιώζζαο, πέξα από ηε γισζζηθή πνηθηιία, ν εθπαηδεπηηθόο θαη ν καζεηήο έρνπλ λα αληηκεησπίζνπλ ην πξόβιεκα ησλ παξάιιεισλ ζηνηρείσλ, ιατθώλ θαη ιόγησλ 1. Σηελ παξνύζα εξγαζία κειεηάηαη ε θιίζε ησλ νπζηαζηηθώλ, θαη ζπγθεθξηκέλα ν ηνληζκόο ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδεηέξσλ ζε -ν. Τν νπζηαζηηθό απνηειεί κηα αξθεηά πνιύπινθε κνξθνινγηθή θαηεγνξία, ε νπνία δεκηνπξγεί ζνβαξέο δπζθνιίεο πεξηγξαθήο. Αλαιπηηθά, όζνλ αθνξά ηε ζέζε ηνπ ηόλνπ ζηε γεληθή ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδεηέξσλ ζε -ν, ε ζρνιηθή γξακκαηηθή αλαθέξεη κεηαθηλνύκελν ηόλν ζε νπδέηεξα νπζηαζηηθά όπσο πξόζσπν θαη ζηαζεξό ηόλν ζε νπδέηεξα νπζηαζηηθά όπσο ζίδεξν. Η ζρνιηθή γξακκαηηθή παξαζέηεη απιώο παξαδείγκαηα ρσξίο πξνζπάζεηα θαηεγνξηνπνίεζεο, αιιά αλαθέξεη επίζεο θαη δηπινηππία γηα ιέμεηο όπσο βνύηπξν, γόλαην, πξόβαην, αηκόπινην, ρσξίο ζρνιηαζκό. Σην ιεμηθό Α.Π.Θ. πξνβιέπνληαη ηξία θιηηηθά ππνδείγκαηα: πξόζσπν (πξνζώπνπ) ζίδεξν (ζίδεξνπ) βνύηπξν (βνύηπξνπ/βνπηύξνπ). Σην ιεμηθό Μπακπηληώηε πξνηηκάηαη ν κεηαθηλνύκελνο ηόλνο 1. Μήηζεο, Ν. 2003. Σηνηρεηώδεηο Αξρέο θαη Μέζνδνη ηεο Εθαξκνζκέλεο Γισζζνινγίαο. Εηζαγσγή ζηε Δηδαζθαιία ηεο Ειιεληθήο σο Δεύηεξεο (ή Ξέλεο) Γιώζζαο. Αζήλα: Gutenberg, ζ. 174. 2
(βνπηύξνπ). Υθνινγηθόο ζρνιηαζκόο γίλεηαη κόλν ζηε γξακκαηηθή Holton, Mackridge, Φηιηππάθε-Warburton 2. Ο Μήηζεο 3, επίζεο, ρξεζηκνπνηεί ην δηαρσξηζκό ηεο κεηαθίλεζεο ηνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ ζηα νπδέηεξα εθείλα πνπ έρνπλ αξραία ή ιόγηα πξνέιεπζε θαη ην ζηαζεξό ηόλν ζηε γεληθή ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ πνπ είλαη λεόηεξα. Πξνθύπηεη, ινηπόλ, κε όιε απηή ηελ αζπκθσλία ζηνλ ηξόπν θαηάηαμεο θαη αλάιπζεο ηεο θιίζεο ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ νπζηαζηηθώλ ζε ν, ην εξώηεκα ηη ζα δηδάμνπκε ζηνπο δηδαζθόκελνπο ηα ειιεληθά σο δεύηεξε ή μέλε γιώζζα. Δεδνκέλνπ όηη ν ρξόλνο δηδαζθαιίαο είλαη πεξηνξηζκέλνο θαη νη βηνινγηθέο δπλαηόηεηεο ηεο κλήκεο πεπεξαζκέλεο, απαηηείηαη από ηε κηα ζσζηή επηινγή ησλ δνκώλ πνπ ζα δηδαρζνύλ θαη από ηελ άιιε απνηειεζκαηηθόο ηξόπνο παξνπζίαζεο ηνπο 4. Σηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε ζεσξήζακε όηη ηέζζεξα θξηηήξηα επηινγήο 5 πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππόςε: 1. Η ππωηοηςπικόηηηα ηων δομών. Θα δηδαρζεί θαηά πξνηεξαηόηεηα ό,ηη είλαη θεληξηθό ζε αληίζεζε κε ό,ηη είλαη πεξηθεξεηαθό. 2. Η ζςσνόηηηα ηων δομών. Δηδάζθνληαη πξώηα νη ζπρλόρξεζηνη ηύπνη. Σε ζπλάξηεζε κε ην επίπεδν ησλ ζπνπδώλ, ζα δηδαρζεί ζην επίπεδν ησλ αξραξίσλ ό,ηη είλαη πεξηζζόηεξν ζπρλό, ελώ όζν αλεβαίλεη ην επίπεδν ζπνπδώλ ζα δηδαρζνύλ θαη δνκέο πνπ είλαη πην ζπάληεο. 3. Η διαθεζιμόηηηα (παπαγωγικόηηηα) ηων δομών. Η δηαζεζηκόηεηα αλαθέξεηαη ζηε δπλαηόηεηα πνπ δίλεηαη ζηνπο νκηιεηέο λα έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο ην ζύλνιν ησλ θαηαζθεπαζκέλσλ ιέμεσλ θαη ησλ νκαιώλ ρξήζεσλ πνπ επηηξέπεη ε εθαξκνγή ελόο γισζζηθνύ θώδηθα. 2. Ινξδαλίδνπ, Ά. 2002. Η θνηλή λενειιεληθή ζε ζύγρξνλα ιεμηθά θαη γξακκαηηθέο Terminologie et Traduction, 1, Commission des Communautes europeennes (pp. 111-124). Service de Traduction. 3. Μήηζεο, Ν. 2004. Δηδαθηηθή ηνπ Γισζζηθνύ Μαζήκαηνο. Από ηε Γισζζηθή Θεσξία ζηε Δηδαθηηθή Πξάμε (ζει.176). Αζήλα: Gutenberg 4. Αλαζηαζηάδε-Σπκεσλίδε, Α. 2003. Η κνξθνινγηθή δνκή ηεο λέαο ειιεληθήο θαη ε δηδαθηηθή ηεο, Γισζζνινγία (ζει. 25-34) (εηδηθό ηεύρνο, «Η λέα Ειιεληθή σο μέλε γιώζζα») 15. 5. Αλαζηαζηάδε-Σπκεσλίδε, Α. 2003. Η κνξθνινγηθή δνκή ηεο λέαο ειιεληθήο θαη ε δηδαθηηθή ηεο, Γισζζνινγία (ζει. 25-34) (εηδηθό ηεύρνο, «Η λέα Ειιεληθή σο μέλε γιώζζα») 15. 3
4. Η ανηιπαπαθεηικόηηηα ηων δομών. Σε ζπλάξηεζε κε ηε κεηξηθή γιώζζα ηνπ εθπαηδεπόκελνπ, ζα δηδαρζνύλ νη δνκέο εθείλεο ζηηο νπνίεο δπζθνιεύεηαη ν εθπαηδεπόκελνο ιόγσ παξεκβνιήο ηεο κεηξηθήο ηνπ γιώζζαο. 2. Μεθοδολογία ηης έρεσνας Η κειέηε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζηαζεξνύ θαη ηνπ κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ ζε -ν βαζίζηεθε ζηελ επεμεξγαζία ζσκάησλ θεηκέλσλ, δειαδή απζεληηθνύ θεηκεληθνύ πιηθνύ ηεο λέαο ειιεληθήο ζε κεραλαγλώζηκε κνξθή, ην νπνίν δηαηίζεηαη κέζσ ηνπ δηαδηθηύνπ θαη κπνξεί λα αληιεζεί κέζσ ησλ ζρεηηθώλ ηζηνηόπσλ. Τα ζώκαηα θεηκέλσλ έρνπλ ήδε απνθηήζεη ζεκαληηθή ζέζε ζηε κειέηε θαη δηδαζθαιία ησλ γισζζώλ, γεγνλόο πνπ θαίλεηαη από ηελ αλάδπζε θαη ηαρεία αλάπηπμε ηνπ νηθείνπ επηζηεκνληθνύ θιάδνπ 6. Αξρηθά, ηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ζε ν ζπγθεληξώζεθαλ θαη θαηαγξάθεθαλ κε ηε ρξήζε ηνπ Λεμηθνύ ηνπ Ιδξύκαηνο Τξηαληαθπιιίδε 7. Τα θιηηηθά παξαδείγκαηα πνπ εληνπίζηεθαλ ήηαλ ηα: Ο40, Ο41, Ο42. Σηε ζπλέρεηα εληνπίζηεθε ε ζπρλόηεηα εκθάληζεο ηνπο ζε ζώκαηα θεηκέλσλ, σο παξάκεηξνο επηινγήο ηεο δηδαθηέαο ύιεο 8, κέζσ ηεο κεραλήο αλαδήηεζεο «Google 9». Αθνύ εληνπίζακε ηηο ζπρλόηεηεο, ρσξίζακε ηα νπδέηεξα θάζε θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο ζε δύν κεγάιεο θαηεγνξίεο: 1) Πξνπαξνμύηνλα Οπδέηεξα ζε -ν κε ζπρλή ρξήζε ζηελ νλνκαζηηθή, πνπ πεξηιακβάλεη ηα νπδέηεξα εθείλα κε εκθάληζε ζε πεξηζζόηεξα από 10.000 ιήκκαηα (f > 10.000) θαη 2) Πξνπαξνμύηνλα Οπδέηεξα ζε -ν κε ιηγόηεξν ζπρλή ρξήζε ζηελ νλνκαζηηθή, πνπ πεξηιακβάλεη ηα νπδέηεξα κε εκθάληζε ζε ιηγόηεξν από 10.000 ιήκκαηα (f < 10.000). Εμαηηίαο ηνπ γεγνλόηνο όηη ζην θιηηηθό παξάδεηγκα Ο40 εκθαλίζηεθαλ νπδέηεξα κε ζπρλή ρξήζε ζηελ νλνκαζηηθή (f > 10.000) πνπ απνηεινύλ επηζηεκνληθή 6. Πύιε γηα ηελ Ειιεληθή Γιώζζα. Σώκαηα Κεηκέλσλ. Αλαθηήζεθε 27.06.2009 από: http://www.greeklanguage.gr/greeklang/modern_greek/bibliographies/corpora/index.html 7. Λεμηθό Ιδξύκαηνο Τξηαληαθπιιίδε ζην http://www.komvos.edu.gr/dictionaries/dictonline/dict- OnLineTri.htm 8. Αλαζηαζηάδε-Σπκεσλίδε, Ά. 2003. Η κνξθνινγηθή δνκή ηεο λέαο ειιεληθήο θαη ε δηδαθηηθή ηεο, Γισζζνινγία (ζει. 25-34) (εηδηθό ηεύρνο, «Η λέα Ειιεληθή σο μέλε γιώζζα») 15. 9. Μεραλή Αλαδήηεζεο Google ζην www.google.com 4
νξνινγία ή ππνλννύλ πνιηηηζκηθό ππόβαζξν, κε ηελ έλλνηα ηεο έλδεημεο ηεο θνπιηνύξαο «σο ζπκβνιηθέο θαη εθκαζεκέλεο κε βηνκεραληθέο εθθάλζεηο ηεο αλζξώπηλεο θνηλσλίαο, όπσο ε γιώζζα, ηα ήζε θαη ηα έζηκα» 10, δεκηνπξγήζακε δύν επηπιένλ θαηεγνξίεο: 1) Οπδέηεξα πνπ απνηεινύλ επηζηεκνληθή νξνινγία θαη 2) Οπδέηεξα πνπ ππνλννύλ πνιηηηζκηθό ππόβαζξν. Αλαθνξηθά κε ηελ πξώηε θαηεγνξία αλαθέξνπκε όηη νη ιέμεηο πνπ απνηεινύλ επηζηεκνληθή νξνινγία δηδάζθνληαη ζηελ πεξίπησζε πνπ εκπίπηνπλ ζηα πιαίζηα ησλ θηλήηξσλ θαη θαη επέθηαζε ζηα ελδηαθέξνληα ησλ καζεηώλ πνπ δηδάζθνληαη ηα ειιεληθά σο δεύηεξε ή μέλε γιώζζα. Μία δεύηεξε παξάκεηξνο επηινγήο ηεο δηδαθηέαο ύιεο είλαη ε δηαζεζηκόηεηα ηεο ιέμεο 11. Έηζη, επηιέμακε από ηηο θαηεγνξίεο «Πξνπαξνμύηνλα Οπδέηεξα ζε -ν κε ιηγόηεξν ζπρλή ρξήζε ζηελ νλνκαζηηθή» θαη «Οπδέηεξα πνπ απνηεινύλ επηζηεκνληθή νξνινγία» ιέμεηο νη νπνίεο ιόγσ ηεο δηαζεζηκόηεηάο ηνπο πξέπεη λα δηδαρηνύλ θαηά ηελ εθκάζεζε ηεο ειιεληθήο σο δεύηεξεο ή μέλεο γιώζζαο. Φξεζηκνπνηώληαο ζώκαηα θεηκέλσλ από ην δηαδίθηπν εληνπίζακε θαη θαηαγξάςακε ηηο ζπρλόηεηεο ηνπ ζηαζεξνύ θαη ηνπ κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ γηα ηηο θαηεγνξίεο «Πξνπαξνμύηνλα Οπδέηεξα ζε -ν κε ζπρλή ρξήζε ζηελ νλνκαζηηθή» θαη γηα ηηο επηιεγκέλεο ιέμεηο από ηηο ππόινηπεο θαηεγνξίεο. Σπγθεθξηκέλα, ρξεζηκνπνηήζακε ηε κεραλή αλαδήηεζεο Google θαη ηα ζώκαηα θεηκέλσλ ηνπ Ε.Θ.Ε.Γ. Ο Ε.Θ.Ε.Γ. είλαη έλα ειεθηξνληθό ζώκα θεηκέλσλ πνπ ζηεγάδεηαη ζην δηθηπαθό ηόπν ηνπ Ιλζηηηνύηνπ Επεμεξγαζίαο Λόγνπ θαη πεξηιακβάλεη πάλσ από 34.000.000 ιέμεηο 12. Με βάζε ηα απνηειέζκαηα δηακνξθώζεθαλ δηδαθηηθέο πξνηάζεηο θαη αλάινγεο αζθήζεηο γηα ηελ εμνηθείσζε ησλ δηδαζθόκελσλ κε ην θαηλόκελν ηνπ ηνληζκνύ ζηε γεληθή ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ ζε -ν. 10. Abercrombie, N., Stephen, H. & Turner, B. S. 1991. Λεμηθό Κνηλσληνινγίαο. (ζει. 120) Αζήλα: Παηάθε. 11. Αλαζηαζηάδε-Σπκεσλίδε, Α. 2003. Η κνξθνινγηθή δνκή ηεο λέαο ειιεληθήο θαη ε δηδαθηηθή ηεο, Γισζζνινγία (ζει. 29) (εηδηθό ηεύρνο, «Η λέα Ειιεληθή σο μέλε γιώζζα») 15. 12. Πνιίηεο, Π. (2006 2008). Ο Εζληθόο Θεζαπξόο Ειιεληθήο Γιώζζαο (ΕΘΕΓ) ηνπ Ιλζηηηνύηνπ Επεμεξγαζίαο Λόγνπ (ΙΕΛ). Αλαθηήζεθε 25.06.2009 από http://www.greeklanguage.gr/greeklang/modern_greek/bibliographies/corpora/ethel.html 5
3. Παροσζίαζη αποηελεζμάηων 3.1 Κλιηικό Παπάδειγμα Ο40 Τν θιηηηθό παξάδεηγκα Ο40 πεξηιακβάλεη ηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ζε -ν πνπ θιίλνληαη ζύκθσλα κε ην «πξόζσπν», δειαδή πνπ παξνπζηάδνπλ κεηαθηλνύκελν ηόλν ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ. Τα απνηειέζκαηα έδεημαλ ηα εμήο: 1. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο40 παξνπζηάδνπλ πςειή ζπρλόηεηα ( 100%) εκθάληζεο κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ, ηόζν ζην Google όζν θαη ζηνλ ΕΘΕΓ. 2. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο40 παξνπζηάδνπλ πςειή ζπρλόηεηα ( 100%) εκθάληζεο κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή πιεζπληηθνύ, ηόζν ζην Google όζν ΕΘΕΓ. Γπάθημα 1: Διαζπορά ηων ποζοζηών (Google) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο40) ζηη γενική ενικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. Γπάθημα 2: Διαζπορά ηων ποζοζηών (ΕΘΕΓ) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο40) ζηη γενική ενικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. 100% 100% 80% 80% 60% 60% 40% 40% 20% 20% 0% 0% Γενική Ενικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Ενικού_Μεηακινούμενος Τόνος Γενική Ενικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Ενικού_Μεηακινούμενος Τόνος 6
Γπάθημα 3: Διαζπορά ηων ποζοζηών (Google) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο40) ζηη γενική πληθσνηικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική πληθσνηικού με μεηακινούμενο ηόνο. Γπάθημα 4: Διαζπορά ηων ποζοζηών (ΕΘΕΓ) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο40) ζηη γενική πληθσνηικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική πληθσνηικού με μεηακινούμενο ηόνο. 100% 100% 80% 80% 60% 60% 40% 40% 20% 20% 0% 0% Γενική Πληθσνηικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Πληθσνηικού_Μεηακινούμενος Τόνος Γενική Πληθσνηικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Πληθσνηικού_Μεηακινούμενος Τόνος 3.2 Κλιηικό Παπάδειγμα Ο41 Τν θιηηηθό παξάδεηγκα Ο41 πεξηιακβάλεη ηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ζε -ν πνπ θιίλνληαη ζύκθσλα κε ην πξνπαξνμύηνλν νπδέηεξν «ζίδεξν», δειαδή πνπ παξνπζηάδνπλ ζηαζεξό ηόλν ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ. Τα απνηειέζκαηα δηακνξθώζεθαλ σο αθνινύζσο: 1. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο41 παξνπζηάδνπλ θάπνηεο πςειέο ζπρλόηεηεο ( 100%) εκθάληζεο ζηαζεξνύ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ, ζην Google. 2. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο41 παξνπζηάδνπλ πςειή ζπρλόηεηα ( 100%) εκθάληζεο κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ, ζηνλ ΕΘΕΓ. 3. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο41 παξνπζηάδνπλ θάπνηεο πςειέο ζπρλόηεηεο ( 100%) εκθάληζεο ζηαζεξνύ ηόλνπ ζηε γεληθή πιεζπληηθνύ, ζην Google. 7
Γπάθημα 5: Διαζπορά ηων ποζοζηών (Google) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο41) ζηη γενική ενικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. Γπάθημα 6: Διαζπορά ηων ποζοζηών (ΕΘΕΓ) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο41) ζηη γενική ενικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. 100% 100% 80% 80% 60% 60% 40% 40% 20% 20% 0% 0% Γενική Ενικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Ενικού_Μεηακινούμενος Τόνος Γενική Ενικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Ενικού_Μεηακινούμενος Τόνος Γπάθημα 7: Διαζπορά ηων ποζοζηών (Google) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο41) ζηη γενική πληθσνηικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. Γπάθημα 8: Διαζπορά ηων ποζοζηών (ΕΘΕΓ) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο41) ζηη γενική πληθσνηικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. 100% 100% 80% 80% 60% 60% 40% 20% 0% 40% 20% 0% Γενική Πληθσνηικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Πληθσνηικού_Μεηακινούμενος Τόνος Γενική Πληθσνηικού_Σηαθερός Τόνος Γενική Πληθσνηικού_Μεηακινούμενος Τόνος 4. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο41 παξνπζηάδνπλ πςειή ζπρλόηεηα ( 100%) εκθάληζεο κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή πιεζπληηθνύ, ζηνλ Ε.Θ.Ε.Γ. 3.3 Κλιηικό Παπάδειγμα Ο42 Τν θιηηηθό παξάδεηγκα Ο42 πεξηιακβάλεη ηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ζε ν πνπ θιίλνληαη ζύκθσλα κε ην «βνύηπξν», δειαδή πνπ παξνπζηάδνπλ ζηαζεξό θαη κεηαθηλνύκελν ηόλν ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ. 8
1. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο42 παξνπζηάδνπλ αξθεηέο πςειέο ζπρλόηεηεο ( 100%) εκθάληζεο κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ, ηόζν ζην Google όζν θαη ζηνλ Ε.Θ.Ε.Γ. Γπάθημα 9: Διαζπορά ηων ποζοζηών (Google) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο42) ζηη γενική ενικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. Γπάθημα 10: Διαζπορά ηων ποζοζηών (ΕΘΕΓ) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο42) ζηη γενική ενικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική ενικού με μεηακινούμενο ηόνο. 100% 100% 80% 80% 60% 60% 40% 40% 20% 20% 0% 0% Γενική Ενικού_Σταθερός Τόνος Γενική Ενικού_Μετακινούμενος Τόνος Γενική Ενικού_Σταθερός Τόνος Γενική Ενικού_Μετακινούμενος Τόνος 2. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο42 παξνπζηάδνπλ πςειέο ζπρλόηεηεο ( 100%) εκθάληζεο κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή πιεζπληηθνύ, ηόζν ζην Google όζν θαη ζηνλ Ε.Θ.Ε.Γ. Γπάθημα 11: Διαζπορά ηων ποζοζηών (Google) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο42) ζηη γενική πληθσνηικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική πληθσνηικού με μεηακινούμενο ηόνο. Γπάθημα 12: Διαζπορά ηων ποζοζηών (ΕΘΕΓ) ηων ζστνότρηζηων οσδεηέρων (Ο42) ζηη γενική πληθσνηικού με ζηαθερό ηόνο και ζηη γενική πληθσνηικού με μεηακινούμενο ηόνο. 100% 100% 80% 80% 60% 60% 40% 40% 20% 20% 0% 0% Γεληθή Πιεζπληηθνύ_Σηαζεξόο Τόλνο Γεληθή Πιεζπληηθνύ_Μεηαθηλνύκελνο Τόλνο Γεληθή Πιεζπληηθνύ_Σηαζεξόο Τόλνο Γεληθή Πιεζπληηθνύ_Μεηαθηλνύκελνο Τόλνο 9
4. Διδακηικές Προηάζεις Οη δηδαθηηθέο πξνηάζεηο δηακνξθώζεθαλ κε βάζε ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ από ηελ αλάιπζε ζσκάησλ θεηκέλσλ θαη ησλ ηεζζάξσλ αξρώλ επηινγήο δηδαθηέαο ύιεο: ηελ πξσηνηππηθόηεηα, ηε ζπρλόηεηα, ηε δηαζεζηκόηεηα θαη ηελ αληηπαξαζεηηθόηεηα ησλ δνκώλ 13. 4.1 Κλιηικό Παπάδειγμα Ο40 Δεδνκέλνπ όηη ην θιηηηθό παξάδεηγκα Ο40 παξνπζηάδεη πςειέο ζπρλόηεηέο ( 100%) κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ, γεληθόο θαλόλαο ζηε δηδαζθαιία ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ πνπ αλήθνπλ ζην θιηηηθό παξάδεηγκα Ο40 είλαη ε ρξήζε ηνπ κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο40 πνπ ζα δηδαρζνύλ ζην επίπεδν ησλ αξραξίσλ είλαη ηα αθόινπζα: αέξην, αεξνδξόκην, αίηην, αθξναηήξην, άινγν, αλάθηνξν, αλέθδνην, αληηθείκελν, απνδπηήξηα, άηνκν, απηνθίλεην, βαζαληζηήξην, βάζαλν, βαζίιεην, βιέθαξα, γελέζιηα, γήπεδν, γισζζάξην, γξακκάξην, γξακκαηνθηβώηην, γπκλάζην, γπκλαζηήξην, δάπεδν, δηαβαηήξην, δηαδύγην, δίθαην, δηθαζηήξην, δξνκνιόγην, δσκάηην, έγγξαθν, έζηκν, εηζηηήξην, έιαην, ειηθόπηεξν, εκπόδην, εκπόξην, ελζύκην, ελνίθην, έληεξν, έληνκν, έμνδν, επεηζόδην, επίζεην, επίπεδν, έπηπιν, επώλπκν, εξγαζηήξην, εξγνζηάζην, έζνδν, εζηηαηόξην, εζώξνπρν, δώδην, εκεξνιόγην, εκηζθαίξην, εκίρξνλν, εθαίζηεην, ζέαηξν, ζεκέιην, ζεξκνθήπην, ζεξκόκεηξν, ζεζαπξνθπιάθην, θαζαξηζηήξην, θάιαληα, θαιώδην, θαπζαέξην, θείκελν, θεθάιαην, θηβώηην, θνιέγην, θνκκσηήξην, θηίξην, θύπειιν, θύηηαξν, ιεμηιόγην, ιύθεην, καξηύξην, καζηίγην, κεηάιιην, κέηαιιν, κέησπν, κπζηήξην, λαπάγην, νηθόπεδν, όλεηξν, όξγαλν, παλεπηζηήκην, πεδνδξόκην, πεξίπηεξν, πέηαιν, πεηξέιαην, πιεθηξνιόγην, πιπληήξην, πξόζσπν, ξάδην, ξαδηόθσλν, Σάββαην, ζεκεησκαηάξην, ζηάδην, ζηξαηόπεδν, ζύλνιν, ζρέδην, ζρόιην, ηέηαξην, ηεηξάγσλν, ηειέθσλν, ηξίγσλν, ππλνδσκάηην, ππόγεην θαη θαηλόκελν. 13. Αλαζηαζηάδε-Σπκεσλίδε, Α. 2003. Η κνξθνινγηθή δνκή ηεο λέαο ειιεληθήο θαη ε δηδαθηηθή ηεο, Γισζζνινγία (ζει. 25-34) (εηδηθό ηεύρνο, «Η λέα Ειιεληθή σο μέλε γιώζζα») 15. 10
Σε επίπεδν κεζαίσλ δηδάζθνπκε ηα αθόινπζα νπδέηεξα: γόεηξν, δάλεην, δηαηηνιόγην, δίδαθηξα, δίθηπν, εγθαίληα, εγρεηξίδην, είδσιν, έιαην, ειαηήξην, εκβόιην, έκβξπν, έλζηηθην, ενξηνιόγην, εξγνηάμην, εξσηεκαηνιόγην, επξεηήξην, εθόδην, δεηνύκελν, θίλεηξν, ιαζξεκπόξην, καηεπηήξην, κέγαξν, κεξίδην, κεραλνζηάζην, κηθξόβην, κλεκόζπλν, λνκνζρέδην, όξην, νξνπέδην, παγνδξόκην, παλειιήλην, πέιαγν, πεξηερόκελν, πεξηζώξην, πηινηήξην, πιαίζην, πξνάζηην, πξνζθιεηήξην, πξόζηηκν, ζεκηλάξην, ζελάξην, ζθάλδαιν, Σόδνκα, ζπήιαην, ζπκβόιαην, ζύκβνιν, ζύλδξνκν, ζπλέδξην, ζύλνξν, ηεθκήξην, ηεκάρην, ηξόπαην, ηύκπαλν, ππνβξύρην, ππνθείκελν, θξνύξην, ρξεκαηηζηήξην, ςεθνδέιηην θαη σξάξην. Σε επίπεδν πξνρσξεκέλσλ δηδάζθνπκε ηα αθόινπζα νπδέηεξα: αγξνηεκάρην, αηγνπξόβαηα, αίζξην, αθξσηήξην, αλαγλσζηήξην, αλαςπθηήξην, αληηθίλεηξν, αληίπνηλν, απόβιεηα, απηνθηλεηνδξόκην, βάξαζξν, βαξίδηα, δαζκνιόγην, δέθαηα, δεκνηνιόγην, δηάζεκν, δηόδηα, δηνηθεηήξην, δηπιηζηήξην, δνθίκην, δνιάξην, δνπιεκπόξην, έγθαηα, εγθώκην, εδάθην, εζλόζεκν, εηδύιιην, εθζεηήξην, εθπαηδεπηήξην, έθηξνπα, έκβνιν, εληεπθηήξην, εληόζζηα, εμηηήξην, έπαθξν, επηιεγόκελα, επηκειεηήξην, έπηαζιν, επαγγέιην, επξσθνηλνβνύιην, εθαιηήξην, εκεξνκίζζην, ζεκαηνιόγην, ζεξαπεπηήξην, θαηεγνξεηήξην, θιηκάθην, θνηκεηήξην, θνηλνβνύιην, θόκηζηξν, θνλδύιην, θξαηεηήξην, θηεκαηνιόγην, κέιαζξν, κεηέσξν, κηζζνιόγην, κηζζσηήξην, κλεκόλην, λαξθνπέδην, λενιόγην, λήπην, νπινζηάζην, όξγην, νξκεηήξην, παξαζθήλην, παξαηεξεηήξην, παξσλύκην, παηξώλπκν, πεξηζθόπην, πεξίζηπιν, πεξίρσξα, πεδάιην, πνίκλην, πξόζπξα, πξνπύιαηα, πξνζύκθσλν, πξώηηζηα, ζησπεηήξην, ζθνπεπηήξην, ζπνπδαζηήξην, ζηάζηκν, ζηεγλνθαζαξηζηήξην, ζηεγλσηήξην, ζηόκην, ζπιιαιεηήξην, ζπκβνύιην, ζπκπόζην, ζπκθξαδόκελα, ηακηεπηήξην, ηεθηαηλόκελα, ηειεζίγξαθν, ηειεζθόπην, ηηκνιόγην, ηνπσλύκην, ηξίπηπρν, ηξόπαην, θπιάθην, ραξηνθπιάθην, ρξεκαηνθηβώηην θαη σξνκίζζην. 4.2 Κλιηικό Παπάδειγμα Ο41 Δεδνκέλνπ όηη ην θιηηηθό παξάδεηγκα Ο41 παξνπζηάδεη θάπνηεο πςειέο ζπρλόηεηέο ( 100%) κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζην Google θαη αξθεηέο πςειέο ζπρλόηεηεο ( 100%) κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηνλ Ε.Θ.Ε.Γ., γεληθόο θαλόλαο ζηε 11
δηδαζθαιία ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ πνπ αλήθνπλ ζην θιηηηθό παξάδεηγκα Ο41 είλαη ε ρξήζε ηνπ ζηαζεξνύ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο41 πνπ ζα δηδαρηνύλ ζην επίπεδν ησλ αξραξίσλ είλαη ηα αθόινπζα: βαζηιόπνπιν, βελδηλάδηθν, δίιεπην, θάγθειν, θάξβνπλν, θαζεηόθσλν, θέξαην, θνηόπνπιν, θνπθινζέαηξν, ινπθάληθν, κάγνπιν, λνύκεξν, Σαββαηόβξαδν, ζίδεξν, ζύλλεθν, ηξηαληάθπιιν θαη ρακόγειν. Σε επίπεδν κεζαίσλ δηδάζθνπκε ηα αθόινπζα νπδέηεξα: αγξηνγνύξνπλν, αιαηνπίπεξν, βαηόκνπξν, βόηζαιν, θνξόηδν, θξαηνύκελν, θξνπαδηεξόπινην, ιάβαξν, ιάζηηρν, ιάραλν, κηζάσξν, κπαθάιηθν, ζνύξνππν, ηξίπνλην, ηξνρόζπηην, ππόζηεγν, θηιόηηκν, θιάνπην, θσηνζηέθαλν θαη ρεηξόθξελν. Σε επίπεδν πξνρσξεκέλσλ δηδάζθνπκε ηα αθόινπζα νπδέηεξα: αδηαρώξεην, αινπκηλόραξην, άλεζν, αληίβαξν, απαξέκθαην, απόγεην, αηκόινπηξν, βάιζακν, βηλύιην, βύζζηλν, δηάθνξν, δίθηακν, δηζθνπόηεξν, έξκαην, ερέγγπν, δαραξνθάιακν, εζπραζηήξην, θόζθηλν, θόηεξν, θπθιάκηλν, κεξνθάκαην, κπάραιν, κπξόθνιν, ληόκηλν, λπρηνινύινπδν, μέθσην, πεξίγπξν, πιαλεηάξην, πιηάηζηθν, πξόζθνξν, ζέιηλν, ζηέθαλν, ηζάκηθν, ηζίπνπξν, ύπαηζξν, ππέξπζξν, ππόβαζξν, ππνθαηάζηαην, ππνλννύκελν, θαζθόκειν, θόβεηξν θαη ρξνλνληνύιαπν. 4.3 Κλιηικό Παπάδειγμα Ο42 Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ζε -ν ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο42 θιίλνληαη θαηά ην βνύηπξν, δειαδή παξνπζηάδνπλ ζηαζεξό θαη κεηαθηλνύκελν ηόλν ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ. Από ηελ έξεπλα ζηα ζώκαηα θεηκέλσλ πξνέθπςε όηη, γεληθά, ζηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο42 παξαηεξείηαη ζπρλή ρξήζε ηνπ κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ θαη αθόκε ζπρλόηεξε ρξήζε ηνπ κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή πιεζπληηθνύ. Έηζη, ζε επίπεδν αξραξίσλ ζην θιηηηθό παξάδεηγκα Ο42 δηδάζθνπκε ηε ρξήζε ηνπ κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ αξηζκνύ. Τα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο42 πνπ ζα δηδαρζνύλ ζην επίπεδν ησλ αξραξίσλ είλαη ηα αθόινπζα: άδηθν, αιθάβεην, άρπξν, βνύηπξν, γόλαην, γξακκαηόζεκν, δάθηπιν, δεπηεξόιεπην, εθαηνκκύξην, εμώθπιιν, επηδόξπην, 12
θόθαιν, καγλεηόθσλν, κάξκαξν, νλνκαηεπώλπκν, παξάζπξν, παξάπνλν, πνδήιαην, πνδόζθαηξν, πνπθάκηζν, πξόβαην, ξόπαιν, θάξκαθν, θζηλόπσξν, θπιιάδην θαη ρηιηόκεηξν. Σε επίπεδν κεζαίσλ δηδάζθνπκε ηα αθόινπζα νπδέηεξα: αεξόζηαην, αθόληην, αιεμίπησην, ακύγδαιν, άκπιν, αλζνιόγην, αληίγξαθν, αληίδνην, άζπιν, απηόγξαθν, βηβιηάξην, δειεηήξην, δηαδίθηπν, δηαζηεκόπινην, δηζεθαηνκκύξην, ειαηόιαδν, θαηαθύγην, θξηηήξην, θξύζηαιιν, ιείςαλν, κεγάθσλν, κηθξόθσλν, πξόζεκν, ζαθίδην, ζηαπξόιεμν, πςόκεηξν, θέξεηξν, θσηναληίγξαθν, ραξηόζεκν θαη ρξνλόκεηξν. Σε επίπεδν πξνρσξεκέλσλ δηδάζθνπκε ηα αθόινπζα νπδέηεξα: αθξώλπκν, ακθηζέαηξν, αληίηηκν, αληίηππν, αξκόλην, αξρηέηππν, αζθάιηζηξν, απηόκαην, δηθόγξαθν, δξώκελν, δσδεθάζεν, εθηάξην, ειαηόδεληξν, ελέρπξν, επίθεληξν, θαηάινηπν, νπηζζόθπιιν, νξόζεκν, παξάβνιν, παξάζεκν, παξάζηην, πεξίζηξνθν, πξνζθήλην ξαδηνθαζεηόθσλν, ξνδάθηλν, ζαμόθσλν, ζηέγαζηξν, ζηηγκηόηππν, ζηόραζηξν, ππνζπλείδεην, θάθειν, θσηνθύηηαξν θαη ρεηξηζηήξην. 4.4 Εξαιπέζειρ Από ηελ έξεπλα πξνέθπςε όηη θάπνηα από ηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα παξνπζηάδνπλ δηπινηππίεο, δειαδή παξάιιειε ρξήζε ηνπ ζηαζεξνύ θαη κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ. Τηο δηπινηππίεο απηέο ηηο ρσξίζακε ζε ηξεηο θαηεγνξίεο αλαινγηώλ: «30% - 70%», «40% - 60%» θαη «50% - 50%» ζην ζηαζεξό θαη κεηαθηλνύκελν ηόλν αληίζηνηρα. Τα νπδέηεξα πνπ παξνπζηάδνπλ παξάιιειε ρξήζε ζηαζεξνύ θαη κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζε αλαινγία 30% - 70% αληίζηνηρα ηα δηδάζθνπκε ζε επίπεδν πξνρσξεκέλσλ, ηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα πνπ παξνπζηάδνπλ δηπινηππία ηεο ηάμεσο ηνπ 40% - 60% ζε επίπεδν κεζαίσλ θαη ηα πξνπαξνμύηνλα νπδέηεξα πνπ παξνπζηάδνπλ δηπινηππία ηεο ηάμεσο ηνπ 50% - 50% ζε επίπεδν αξραξίσλ. Σε επίπεδν αξραξίσλ δηδάζθνπκε, επίζεο, ηα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο40 πνπ θαίλεηαη λα παξνπζηάδνπλ κεγάιε ζπρλόηεηα ρξήζεο ηνπ ζηαζεξνύ ηόλνπ, π.ρ. ην ζεκεησκαηάξην, θαζώο επίζεο θαη ηα νπδέηεξα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο Ο41, πνπ θαίλεηαη λα παξνπζηάδνπλ κεγάιε ζπρλόηεηα ρξήζεο ηνπ 13
κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ, π.ρ. ην θνπθινζέαηξν, πνπ παξνπζηάδεη ζπρλή ρξήζε κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ ζηε γεληθή εληθνύ. Πίλαθαο 1. Εμαηξέζεηο ζηνλ ηνληζκό ησλ πξνπαξνμύηνλσλ νπδέηεξσλ Πηγή Η.Σ.Κ. Google ΕΘΕΓ Σστνόηηηα % Επίπεδο Σστνόηηηα % Επίπεδο Οσδέηερο Κλιηικό Παράδειγμα Ο40_Γενική Ενικού αληίπνηλν 37,93% - 62,07% Μεζαίσλ - - απόβιεην 34,83% - 65,17% Μεζαίσλ 50% - 50% Αξραξίσλ απνδπηήξην 24,50% - 75,50% Πξνρσξεκέλσλ - - γισζζάξη, - - 42, 86% - 57,14% Μεζαίσλ δνπιεκπόξην 22,18% - 77,82% Πξνρσξεκέλσλ - - εζλόζεκν 31,52% - 68,48% Μεζαίσλ - - έιαην 39,92% - 60,08% Μεζαίσλ 42,86% - 57,14% Μεζαίσλ ελζύκην 47,51% - 52,46% Μεζαίσλ - - έπηαζιν 50,39% - 49,08% Αξραξίσλ - - εθόδην - - 50% - 50% Αξραξίσλ εξγνηάμην 42,70% - 57,30% Μεζαίσλ - - εζώξνπρν 34,76% - 65,24% Μεζαίσλ - - ζεκέιην 34,79% - 65,21% Μεζαίσλ 46,67% - 53,33% Μεζαίσλ ζεξκόκεηξν 25,11% - 74,89% Πξνρσξεκέλσλ 20% - 80% Πξνρσξεκέλσλ θξαηεηήξην - - 25% - 75% Μεζαίσλ καζηίγην 19,64% - 80,36% Πξνρσξεκέλσλ 18,36% - 81,25% Πξνρσξεκέλσλ κλεκόζπλν 59,61% - 40,39% Μεζαίσλ 36,84% - 63,16% Μεζαίσλ λαξθνπέδην - - 25%- 75% Μεζαίσλ λήπην 93,11% - 6,89% Αξραξίσλ 22,22% - 77,78% Πξνρσξεκέλσλ παηξώλπκν 52, 78% - 47,22% Αξραξίσλ - - πέιαγν 38,31% - 61,69% Μεζαίσλ - - πέηαιν 40,57% - 59,43% Μεζαίσλ - - πιεθηξνιόγην - - 39,53% - 60,47% Μεζαίσλ πξνζύκθσλν 43,57% - 56,43% Μεζαίσλ - - ξάδην 44,81% - 55,19% Μεζαίσλ - - ζεκεησκαηάξην 85,95% - 14,05% Αξραξίσλ 56,25% - 43,75% Αξραξίσλ 14
ηειεζίγξαθν - - 25,81% - 74,19% Πξνρσξεκέλσλ ηξίπηπρν 29,55% - 70,45% Πξνρσξεκέλσλ 45,83% - 54,17% Μεζαίσλ ηύκπαλν 46,47% - 53,53% Μεζαίσλ - - ππνβξύρην - - 22,22% - 77,02% Πξνρσξεκέλσλ σξνκίζζην 51,70% -48,30% Αξραξίσλ 35,71% - 64,29% Μεζαίσλ κλιηικό παράδειγμα ο40_γενική πληθσνηικού άινγν 50,37% - 49,63% Αξραξίσλ - - απηνθηλεηνδξόκην 41,67% - 58,33% Μεζαίσλ - - βαζίιεην 34,86% - 65,14% Μεζαίσλ - - δξνκνιόγην 74,78% - 25,42% Αξραξίσλ - - εθζεηήξην - - 33,33% - 66,67% Πξνρσξεκέλσλ ενξηνιόγην 81,25% - 18,75% Αξραξίσλ - - θαζαξηζηήξην 30,16% - 69,84% Πξνρσξεκέλσλ - - θάιαληα 52,07% - 47,93% Αξραξίσλ - - παηξώλπκν 20% - 80% Πξνρσξεκέλσλ - - πιεθηξνιόγην - - 66,67% - 33,33% Πξνρσξεκέλσλ πξόζηηκν 100% - 0% Αξραξίσλ - - ξάδην 25,93% - 74,07% Πξνρσξεκέλσλ - - ζεκηλάξην 40,87% - 59,13% Μεζαίσλ - - ζεκεησκαηάξην 87,95% - 12,05% Αξραξίσλ - - ηξίπηπρν 49,19% - 50,81% Μεζαίσλ - - ηύκπαλν 34,80% - 65,20% Μεζαίσλ - - σξνιόγην - - 25% - 75% Πξνρσξεκέλσλ κλιηικό παράδειγμα ο41_γενική ενικού αδηαρώξεην 79,49% - 20,51% Πξνρσξεκέλσλ 75% - 25% Πξνρσξεκέλσλ απαξέκθαην 4,48% - 95,52% Αξραξίσλ - - απόγεην 39,86% - 60,14% Μεζαίσλ 0% - 100% Αξραξίσλ βάιζακν 62,54% - 37,46% Μεζαίσλ - - βηλύιην 6,32% - 93,68% Αξραξίσλ 0% - 100% Αξραξίσλ δίθηακν 75,10% - 24,90% Πξνρσξεκέλσλ - - δίιεπην 36,31% - 63,69% Μεζαίσλ - - δηζθνπόηεξν 74,33% - 25,67% Πξνρσξεκέλσλ - - έξκαην 5,61% - 94,39% Αξραξίσλ - - ερέγγπν - - 0% - 100% Αξραξίσλ δαραξνθάιακν 75,40% - 24,60% Πξνρσξεκέλσλ - - εζπραζηήξην 0,88% - 99,12% Αξραξίσλ - - θαζεηόθσλν 24,32% - 75,68% Πξνρσξεκέλσλ 50% - 50% Αξραξίσλ 15
θέξαην 57,94% - 42,06% Μεζαίσλ - - θόζθηλν 55,85% - 44,15% Μεζαίσλ 60% - 40% Μεζαίσλ θνπθινζέαηξν 13,99% - 86,01% Αξραξίσλ 25% - 75% Μεζαίσλ θπθιάκηλν - - 66,67% - 33,33% Μεζαίσλ ιάβαξν 11,04% - 88,96% Αξραξίσλ 50% - 50% Αξραξίσλ κεηαίρκην 68,39% - 31,61% Πξνρσξεκέλσλ - - κηζάσξν 57,89% - 42,11% Μεζαίσλ - - κπάραιν 38,19% - 61,81% Μεζαίσλ - - πιαλεηάξην 52,99% - 47,01% Μεζαίσλ 10% - 90% Αξραξίσλ ζέιηλν 3,40% - 96,60% Αξραξίσλ - - ηξίπνλην 37,90% - 62,10% Μεζαίσλ - - ππόβαζξν 31,47% - 68,53% Πξνρσξεκέλσλ 26,44% - 73,56% Πξνρσξεκέλσλ θηιόηηκν 73,35% - 26,65 Πξνρσξεκέλσλ - - θόβεηξν 71,51% - 28,49% Πξνρσξεκέλσλ - - θσηνζηέθαλν 72,06% - 27,94% Πξνρσξεκέλσλ - - ρεηξόθξελν 56,11% - 43,89% Μεζαίσλ 66,67% - 33,33% Μεζαίσλ Κλιηικό Παράδειγμα Ο41_Γενική Πληθσνηικού αινπκηλόραξην 75% - 25% Πξνρσξεκέλσλ - - απαξέκθαην 4,48% - 95,52% Αξραξίσλ - - απόγεην 50% - 50% Αξραξίσλ - - βάιζακν 55,91% - 44,09% Μεζαίσλ - - βηλύιην 0,72% - 99,28% Αξραξίσλ 0% - 100% Αξραξίσλ δίθηακν 0% - 100% Αξραξίσλ - - δίιεπην - - 50% - 50% Αξραξίσλ έξκαην 30,14% - 69,86% Πξνρσξεκέλσλ - - ερέγγπν 22,80% - 77,20% Αξραξίσλ 0% - 100% Αξραξίσλ δαραξνθάιακν - - 0% - 100% Αξραξίσλ εζπραζηήξην 1,82% - 98,18% Αξραξίσλ 0% - 100% Αξραξίσλ θάγθειν 61,95% - 38,05% Μεζαίσλ - - θάξβνπλν 76,10% - 23,90% Πξνρσξεκέλσλ - - θαζεηόθσλν 14,48% - 85,52% Αξραξίσλ 50% - 50% Αξραξίσλ θέξαην 0,49% - 99,51% Αξραξίσλ 0% - 100% Αξραξίσλ θόζθηλν 30,06% - 69,94% Πξνρσξεκέλσλ - - θνπθινζέαηξν 22,73% - 77,27% Πξνρσξεκέλσλ - - θπθιάκηλν 35,56% - 64,44% Μεζαίσλ - - ιάβαξν 6,02% - 93,36% Αξραξίσλ 16,67% - 83,33% Αξραξίσλ ιάραλν 75,32% - 24,68% Πξνρσξεκέλσλ - - 16
κεηαίρκην 15,38% - 84,62% Αξραξίσλ - - κπάραιν 69,14% - 30,86% Πξνρσξεκέλσλ - - πιαλεηάξην 1,86% - 98,16% Αξραξίσλ - - ζέιηλν 50% - 50% Αξραξίσλ - - Κλιηικό Παράδειγμα ο42_σηαθερός Τόνος γξακκαηόζεκν - - 100% - 0% Αξραξίσλ θόθαιν 88,66% - 11,34% Αξραξίσλ 100% - 0% Αξραξίσλ παξάζεκν 21,56% - 78,44% Μεζαίσλ 100% - 0% Αξραξίσλ ζηηγκηόηππν 3,56% - 96,44% Αξραξίσλ 100% - 0% Αξραξίσλ Όπσο θαίλεηαη από ηνλ παξαπάλσ πίλαθα, νη ιέμεηο έρνπλ θαηεγνξηνπνηεζεί ζηα δηάθνξα επίπεδα κε βάζε ηηο αλαινγίεο πνπ παξνπζηάδνπλ ζηελ παξάιιειε ρξήζε ηνπ ζηαζεξνύ θαη κεηαθηλνύκελνπ ηόλνπ. Ωζηόζν, παξαηεξνύκε όηη θάπνηεο ιέμεηο πνπ δηδάζθνληαη ζην επίπεδν ησλ αξραξίσλ παξνπζηάδνπλ δηπινηππία πνπ δηδάζθεηαη ζηνπο κεζαίνπο ή ζηνπο πξνρσξεκέλνπο, θαη αληίζηνηρα ππάξρνπλ θάπνηεο ιέμεηο πνπ δηδάζθνληαη ζηνπο κεζαίνπο θαη ε δηπινηππία ηνπο δηδάζθεηαη ζηνπο πξνρσξεκέλνπο. Σ απηή ηελ πεξίπησζε δελ παξνπζηάδεηαη θάπνην ηδηαίηεξν πξόβιεκα, αθνύ, γηα παξάδεηγκα, κηα ιέμε κπνξεί λα δηδαρζεί ζε επίπεδν αξραξίσλ κε βάζε ηελ θαλνληθόηεηα ηνπ θιηηηθνύ παξαδείγκαηνο ζην νπνίν αλήθεη θαη ε δηπινηππία ηεο λα δηδαρζεί ζην επόκελν επίπεδν. Αληίζεηα, παξαηεξνύκε όηη θάπνηεο ιέμεηο πνπ έρνπλ ηνπνζεηεζεί ζην επίπεδν ησλ πξνρσξεκέλσλ κε βάζε ην λόεκά ηνπο παξνπζηάδνπλ δηπινηππίεο επηπέδνπ κεζαίσλ ή αξραξίσλ. Σ απηή ηελ πεξίπησζε είλαη ζηελ επρέξεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ζε πνην επίπεδν ζα δηδάμεη ηελ θάζε ιέμε, αλ θαη πξνηείλνπκε λα δηδάζθνληαη νη ιέμεηο ζηα δηάθνξα επίπεδα κε βάζε ηελ πξώηε δηάθξηζε πνπ θάλακε, δειαδή κε βάζε ην βαζκό δπζθνιίαο ηνπο γηα ηνπο καζεηέο. 5. Αζκήζεις Οη αζθήζεηο δηακνξθώζεθαλ ζην γεληθό πιαίζην ηεο επηθνηλσληαθήοθεηκελνθεληξηθήο πξνζέγγηζεο ζηε δηδαζθαιία ηεο γιώζζαο, όπνπ ην γισζζηθό πιηθό 17
εθιακβάλεηαη σο δξάζε θαη ελέξγεηα θαη δηδάζθεηαη κέζα από κηα δπλακηθή θαη δεκηνπξγηθή αλαπαξαγσγή. Οη αζθήζεηο πεξηιακβάλνπλ ζπκπιήξσζε θαη κεηαηξνπή πηώζεο από νλνκαζηηθή ζε γεληθή εληθνύ θαη πιεζπληηθνύ εληόο ζπγθεθξηκέλνπ θεηκεληθνύ πεξηβάιινληνο. Ελδεηθηηθά παξαζέηνπκε δύν παξαδείγκαηα αζθήζεσλ. 18